Γλώσσα 10 - Τα Ψηλά Βουνά 6, 7 & 8 - Τα μέρη του λόγου

Καλημέρα παιδιά και καλή εβδομάδα,

Ξεκινάμε την εβδομάδα μας με Γλώσσα! Συνεχίζουμε να διαβάζουμε το βιβλίο «Τα Ψηλά Βουνά» του Ζαχαρία Παπαντωνίου. Σειρά έχουν το έκτο, το έβδομο και το όγδοο κεφάλαιο.

1. Διαβάστε το κείμενο.

6. Τα παιδιά κοιτάζουν το νερό της Ρούμελης

    Όταν έφτασαν ψηλότερα, παραξενεύτηκαν μ’ ένα ασυνήθιστο χρώμα, που φάνηκε κάτω στο βάθος της λαγκαδιάς.

—Τι είναι κείνο; φώναξαν τα παιδιά. Είναι νερό;

—Νερό, απάντησε ο αγωγιάτης.

—Μα είναι ακίνητο, είπε ο Κωστάκης. Νερό, στον κατήφορο ακίνητο, πώς γίνεται;

—Είναι σαν ακίνητο, είπε τότε το παιδί.

—Βέβαια, γιατί εμείς είμαστε ψηλά. Παραπέρα που θα χαμηλώσουμε, θα δείτε πώς τρέχει.

—Πώς το λένε αυτό το ποτάμι;

—Ρούμελη. Μα εδώ είναι ρέμα, δεν είναι ακόμα ποτάμι. Πρέπει να κάνει μεγάλο ταξίδι, για να γίνει το ποτάμι της Ρούμελης. Έχει ν’ απαντήσει πολλά νερά, να στρογγυλέψει πολλές πέτρες και να γυρίσει πολλούς μύλους ακόμα.

—Είναι γαλαζοπράσινο, είπε ο Φάνης. Τι ωραίο χρώμα!

—Αυτό το χρώμα, είπε ο κυρ Στέφανος, είν’ από την ορμή που έχει το νερό. Εδώ απάνω ή Ρούμελη είναι ανήσυχη. Πηδούν τα νερά της σαν τρελά παιδιά· μόνο στον κάμπο φρονιμεύουν. Και όσο πάνε κατά τη θάλασσα, γίνονται ήσυχα και συλλογισμένα.

---

    Φτάνοντας πιο ψηλά, δεν είδαν πια τη Ρούμελη. Σε μια στροφή τούς κρύφτηκε.

    Ο Κωστάκης λυπήθηκε, σαν να τους είχε λείψει κανένας σύντροφος.

—Έννοια σου, Κωστάκη, είπε ο αγωγιάτης, και θα μας βγει πολλές φορές μπροστά. Φεύγει η Ρούμελη από ‘δώ; Έχει να θρέψει τόσα πλατάνια, να περάσει από τόσες λαγκαδιές!

    Παραπέρα που χαμήλωσαν, άκουσαν τη βοή της κι ένιωσαν πως η Ρούμελη είναι πάντα κοντά.

7. Καταστροφή στα κουλούρια του Φουντούλη

    Ο Φουντούλης πηγαίνει απάνω στο μουλάρι του σαν φορτωμένος κι όχι σαν καβαλάρης. Είναι όμως πολύ συλλογισμένος. Κανένας δε μιλάει για φαγητό κι η όρεξη του Φουντούλη έχει σημάνει μεσημέρι πολλές φορές.

    Έχωσε το χέρι μέσα στο σακούλι του και απάντησε κατιτί. Τέτοιο ευχάριστο άγγιγμα το είχε νιώσει μόνο μια φορά, που έπιασε αβγά φωλιάς. Ήταν τα κουλούρια που του είχε ετοιμάσει η μητέρα του, με τη συμβουλή να τα τρώει φρόνιμα, δηλαδή δύο κάθε πρωί.

    Άμα τ’ άγγιξε ο Φουντούλης, κατάλαβε πως η ζωή τους ήταν λίγη.

    Έφαγε δύο. «Ας φάμε», είπε, «άλλα δύο. Τι φρέσκος αέρας!». Έγιναν τέσσερα. Σε λίγο έξι. Τώρα έχει χώσει πάλι το χέρι στο σακούλι και χαϊδεύει όσα μένουν.

—Πότε θα φάμε; ρώτησε τον αγωγιάτη.

---

    O κυρ Στέφανος άκουσε και γυρίζοντας ρώτησε τα παιδιά: 

—Ποιος είναι κείνος που πείνασε πιο πολύ απ’ όλους και δεν μπορεί να κρατηθεί;

     Όλη η συντροφιά γύρισε και κοίταξε τον Φουντούλη· εκείνος έκανε πως κοιτάζει κάτω και θαυμάζει τάχα το νερό. Και σαν να ντράπηκε, έβγαλε το χέρι του από τα κουλούρια. Έμεινε όμως μέσα στο σακούλι ο νους του.

8. Τα μουλάρια ξέρουν πού θα φάνε οι ταξιδιώτες

    Όταν σε λίγο φάνηκε μια βρύση με πλατάνια και λεύκες, τα μουλάρια σταμάτησαν μόνα τους. Τα παιδιά κατάλαβαν πως, για να σταματά το ζώο μόνο του, θα είναι παλιά συνήθεια να ξεπεζεύουν οι ταξιδιώτες εκεί για να φάνε. Αυτή τη σκέψη την έκαναν όλοι κι ας λένε τον Φουντούλη φαγά.

    Τι πείνα ήταν αυτή! Κοιτάζοντας το ένα και το άλλο δεν την είχαν καταλάβει. Τέτοια ήταν η όρεξή τους, που δεν κατάλαβαν καλά πότε στρώθηκε το τραπέζι απάνω στα χλωρά φύλλα, πότε κάθισαν, αν κάθισαν με το πλευρό ή σταυροπόδι. Έτρωγαν ευχαριστημένοι κι ο πλάτανος από πάνω σάλευε τα κλαριά του.

Από «Τα Ψηλά Βουνά», του Ζαχαρία Παπαντωνίου, έκδοση του 1918, ψηφιακή επανέκδοση του αρχικού μη λογοκριμένου βιβλίου του Ζαχαρία Παπαντωνίου «Τα Ψηλά Βουνά», με κείμενο σε μονοτονικό και διαμόρφωση με βάση τη σύγχρονη γραμματική, ορθογραφία και σύνταξη, 2016 Εκδόσεις Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ηρακλείου.

2. Απαντήστε τις ερωτήσεις του παρακάτω κουίζ.

3. Θυμόμαστε τα μέρη του λόγου

Θυμάστε παιδιά τι είναι τα μέρη του λόγου; 

Οι λέξεις της ελληνικής γλώσσας χωρίζονται σε 10 κατηγορίες ανάλογα με τη χρήση τους και τον ρόλο τους μέσα σε μια πρόταση. Αυτές οι κατηγορίες είναι τα μέρη του λόγου.

Δες στην παρακάτω εικόνα ποια είναι τα μέρη του λόγου.

Από τα παραπάνω μέρη του λόγου, εμείς ξέρουμε:

• το ουσιαστικό
• το επίθετο
• το άρθρο
• το ρήμα
• τη μετοχή

Ας θυμηθούμε πώς ξεχωρίζουμε πότε μια λέξη είναι άρθρο, ουσιαστικό, επίθετο, ρήμα ή μετοχή. Πάτα το βελάκι που δείχνει δεξιά κάτω από την εικόνα για να δεις τις υπόλοιπες εικόνες.

Τώρα που θυμηθήκατε τα μέρη του λόγου που έχουμε κάνει φέτος, είστε έτοιμοι για μια μικρή ασκησούλα στο τετράδιο.

4. Βάλτε στη σωστή κατηγορία τις παρακάτω λέξεις από το κείμενο:

το, παιδιά, γυρίζοντας, ακίνητο, της, φρέσκος, έφτασαν, αέρας,  συλλογισμένα, κρύφτηκε, πείνασε, φτάνοντας, ορμή,  τον, φορτωμένος, κοιτάζοντας, γαλαζοπράσινο,  ευχαριστημένοι

Άρθρα: ______________________________
Ουσιαστικά: __________________________
Επίθετα: ______________________________
Ρήματα: ______________________________
Μετοχές: ______________________________

Περιμένω φωτογραφία με την άσκηση!