Γλώσσα 9 - Τα Ψηλά Βουνά 4-5 - Ενεργητικές Μετοχές

Καλημέρα παιδιά και καλή εβδομάδα,

Δευτέρα σήμερα, οπότε ξεκινάμε με το μάθημα της Γλώσσας! Συνεχίζουμε να διαβάζουμε το βιβλίο «Τα Ψηλά Βουνά» του Ζαχαρία Παπαντωνίου. Σειρά έχουν το τέταρτο και το πέμπτο κεφάλαιο.

1. Διαβάστε το κείμενο.

4. Οι μικροί ταξιδιώτες ανεβαίνουν το βουνό

    Όταν έφτασαν σε μια ράχη, τους καλωσόρισε ο κρύος αέρας. Αυτός ο αέρας είχε περάσει από κάθε κορφή και κάθε λαγκαδιά. Τον πήραν με μια βαθιά αναπνοή.
    Πουλάκια με άσπρη τραχηλιά κουνούσαν την ουρά τους στους θάμνους κι ύστερα έφευγαν με γοργό λαρυγγισμό.
    Ένα κατσίκι κατάμαυρο έστεκε στην κόψη του βράχου.
    Οι βράχοι έμοιαζαν στο σχήμα με θεόρατα σπίτια, που δεν ξέρεις ποιος τα κατοικεί. Οι γκρεμοί ήταν φυτεμένοι με πουρνάρια και κουμαριές. Αλλού κατέβαιναν γυμνοί και απότομοι, σαν να τους είχες κόψει με σπαθί.
    O βράχος απάνω στον βράχο, ο λόφος απάνω στον λόφο σχημάτιζαν το βουνό.
    Πελώρια ήταν όλα.
    Και σ’ αυτό το ύψος ανέβαινε με στροφές, όλο ανέβαινε, ο δρόμος.
    Ευτυχισμένοι σε τούτο το θέαμα οι μικροί ταξιδιώτες, κοίταξαν προς τις κορφές. Ένας τους φώναξε: «Γεια σας, ψηλά βουνά!»

5. Το τραγούδι του μπαρμπα-Φώτη

    «Ε, μπαρμπα-Φώτη», ρώτησε ο κυρ Στέφανος, «δε θα μας πεις κανένα τραγούδι;»
    Ο μπαρμπα-Φώτης χαμογέλασε.
    «Κανένα που να λέει έτσι για ψηλά βουνά», ξαναείπε ο κυρ Στέφανος.
    «Σαν ποιο να πω;» ρώτησε ο αγωγιάτης.
    Πέρασε λίγη ώρα και δεν άρχιζε το τραγούδι ακόμη. Συλλογιζόταν: «Να πω την αλαφίνα, να πω τον Κατσαντώνη, να πω τη Βλαχοπούλα, τι να πω;».
    Τέλος αποφάσισε. «Εγώ γέρασα τώρα», λέει, «μα για το χατίρι του κυρ Στέφανου θα το πω».
    Κι αφού σήκωσε την τσίτσα*  και τράβηξε δυο ρουφηξιές, άρχισε:

Καλότυχα είναι τα βουνά, ποτέ τους δε γερνάνε!

το καλοκαίρι πράσινα και τον χειμώνα χιόνι...

και καρτερούν την άνοιξη, τ’ όμορφο καλοκαίρι,

να μπουμπουκιάσουν τα κλαριά, ν’ ανοίξουνε τα δέντρα

να βγουν οι στάνες στα βουνά, να βγουν οι βλαχοπούλες,

να βγουν και τα βλαχόπουλα, λαλώντας τις φλογέρες.

    Δε γερνά το τραγούδι! Ο μπαρμπα-Φώτης γέρασε, μα η φωνή του έμεινε λυγερή όπως στα νιάτα του. Αν δεν του ‘λειπε κείνο το μπροστινό δόντι!

Από «Τα Ψηλά Βουνά», του Ζαχαρία Παπαντωνίου, έκδοση του 1918, ψηφιακή επανέκδοση του αρχικού μη λογοκριμένου βιβλίου του Ζαχαρία Παπαντωνίου «Τα Ψηλά Βουνά», με κείμενο σε μονοτονικό και διαμόρφωση με βάση τη σύγχρονη γραμματική, ορθογραφία και σύνταξη, 2016 Εκδόσεις Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ηρακλείου.

* Τσίτσα ή τσότρα: ξύλινο φλασκί.

2. Απαντήστε στις ερωτήσεις στο τετράδιό σας σύμφωνα με το κείμενο.

• Πού έστεκε το κατάμαυρο κατσίκι;
• Με τι έμοιαζαν οι βράχοι;
• Ποια πρόσωπα αναφέρονται στο κείμενο;
• Ποιος τραγούδησε στο τέλος;

3. Γραμματική

Την περασμένη φορά είχαμε κάνει επανάληψη στις παθητικές μετοχές, δηλαδή στις λεξούλες που τελειώνουν σε -μένος, -μένη, -μένο.

Σήμερα, θα μάθουμε για τις ενεργητικές μετοχές, δηλαδή λεξούλες που παράγονται από τα ενεργητικά ρήματα και τελειώνουν σε -οντας ή ώντας.

Δεν έχουμε μιλήσει φέτος για τις ενεργητικές μετοχές, οπότε δείτε πολύ προσεκτικά το παρακάτω βίντεο. Θα ήταν καλό να σημειώνετε στο τετράδιό σας αυτά που βλέπετε στο βίντεο για να καταλάβετε καλύτερα τις ενεργητικές μετοχές.

Δείτε το παρακάτω βίντεο και έπειτα κάντε την άσκηση από κάτω.

4. Άσκηση

Φτιάξτε την ενεργητική μετοχή του κάθε ρήματος όπως το παράδειγμα. Προσοχή στην ορθογραφία! Θυμήθείτε πότε βάζουμε την κατάληξη -οντας και πότε την κατάληξη -ώντας.

Παράδειγμα:

περνώ: περνώντας

τρέχω: τρέχοντας

μιλώ: ___________

ξεχνώ: __________

τραβώ: __________

κυνηγώ:_________

κάνω: __________

πίνω:___________

λιώνω:___________

κρύβω: __________

Περιμένω φωτογραφία με τις ασκήσεις σας!